ΥΠΟΓΡΑΦΕΙ Η Μαρία-Αγγελική Ανδριοπούλου

ΖΩΟΧΩΣΗ

Ο όρος <<ζωόχωσις>> αναφέρεται σε μία ψυχολογική κατάσταση στην οποία τα ζώα κρατιούνται σε αιχμαλωσία και αρχίζουν να εμφανίζουν ιδιαίτερα επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, όπως βηματίζοντας, περπατώντας κάνοντας κύκλους, τρίβοντας τον λαιμό τους, κουνώντας το κεφάλι τους, ταλαντεύοντας το σώμα τους, κουνώντας προς και πίσω, αυτοακρωτηριάζονται και υπερ-περιοποιούνται το ένα το άλλο (συνήθως οι μαϊμούδες) όπως και προκαλούν στον εαυτό τους εμετό και παίζοντας με τα περιττώματά τους.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΡΡΟΗ

Το θέμα είναι ότι τα ζώα έχουν εξελιχθεί σωματικά και συμπεριφοριολογικά για χιλιάδες χρόνια για να γίνουν ειδικά προσαρμοσμένα στο φυσικό τους βιότοπο. Παρόλα αυτά, η αιχμαλωσία δεν είναι τίποτα σαν την ζωή στην άγρια φύση. Τα ζώα εκεί δεν έχουν ελευθερία, αυτονομία και εξουσία στο περιβάλλον (στο οποίο βρίσκονται), κοινωνικές συναναστροφές σε συγκεκριμένες περιστάσεις, τους επιβάλλονται. Πρέπει συνεχώς να είναι στην παρουσία των ανθρώπων που μπορεί να κάνουν φασαρία, να χτυπάνε το τζάμι στο οποίο βρίσκονται, να τα δείχνουν με τα δάχτυλά τους πίσω από το τζάμι.

Πολλές φορές, οι επισκέπτες δεν συμπεριφέρονται σωστά στα ζώα. Ορίστε υπόθεση μιας τίγρης στο Λονδίνο σε έναν ζωολογικό κήπο όπου ένας μεθυσμένος επισκέπτης, της έχυσε μπύρα πάνω της. Τα ζώα εκεί που βρίσκονται δεν έχουν κανένα μέσο διαφυγής, είναι στην κυριολεξία έγκλειστα για όλη τους την ζωή. Αν δραπετεύσουν;

Συχνά τα πυροβολούν και τα σκοτώνουν.

Η ψυχολογική επιρροή των ζωολογικών κήπων αναγνωρίζεται ακόμη και από τους ίδιους, οι οποίοι έδιναν στα ζώα αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωτικά φάρμακα. Σε μία άλλη υπόθεση ενός θηλυκού γορίλα που συνεχώς αντιστεκόταν να έρθει σε επαφή με έναν αρσενικό γορίλα, έτσι νάρκωσαν τον θηλυκό με πρόζακ έτσι ώστε να μην μπορεί να απομακρυνθεί από τον αρσενικό. Η Lauren Braitman συγγραφέας, τοποθετείται στο βιβλίο της ‘Animal Madness’:

“Σε κάθε ζωολογικό κήπο που επικοινώνησα είχαν χορηγήσει ψυχιατρικά φάρμακα”.

Ακόμη και αν σκεφτούμε τους σκύλους, θεωρούμε τους ανθρώπους που κρατούν το σκύλο τους κλειδωμένο μέσα στο σπίτι ή που δεν τους πάνε για βόλτα, ως κακοποιούς σκύλων, ενώ την ίδια στιγμή έχουμε έγκλειστα ζώα άγριας φύσης για όλη τους την ζωή.

Οι ελέφαντες είναι αξιοσημείωτο παράδειγμα. Στην άγρια φύση περπατάνε έως και 50 μίλια την ημέρα, ενώ στους ζωολογικούς κήπους αυτά τα κοινωνικά και γνωστικά πολύπλοκα ζώα είναι περιορισμένα σε κλειστούς χώρους όπου μπορεί να υποφέρουν από πόνο στις αρθρώσεις. Μια μελέτη που βρέθηκε σε αφρικανικούς ελέφαντες έδειξε ότι η μέση διάρκεια ζωής των αφρικανικών ελεφάντων στους ευρωπαϊκούς ζωολογικούς κήπους είναι μικρότερη από 17 χρόνια, το οποίο είναι κάτω από τη μέση διάρκεια ζωής των αφρικάνων ελεφάντων που σκοτώθηκαν από λαθροθήρες στη φύση. Όταν η μελέτη εξέτασε αφρικανικούς ελέφαντες που δεν επηρεάστηκαν από τη λαθροθηρία, η μέση διάρκεια ζωής τους ήταν 56 χρόνια στην άγρια φύση ή περισσότερο από τρεις φορές όσο αυτά που διατηρούνται σε ευρωπαϊκούς ζωολογικούς κήπους.

Επομένως, η διασκέδασή μας στους ζωολογικούς κήπους έρχεται σε βάρος της λογικής και της ευημερίας των ζώων.

Οι ζωολογικοί κήποι παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως ουσιαστικής σημασίας για την διατήρηση των απειλούμενων ειδών. Σκοτώνουν καμηλοπαρδάλεις, λεοπαρδάλεις, αρκούδες, υποππόταμους, lynx, ελέφαντες και πολλά άλλα είδη ακόμη και αν είναι υγιείς. Αλλά γιατί το κάνουν αυτό αφού ενδιαφέρονται να προστατεύουν τα απειλούμενα είδη; Αυτό λοιπόν προκύπτει από τα προγράμματα αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία που πραγματοποιούνται σε ζωολογικούς κήπους. Έτσι, εάν ένα ζώο γίνει πολύ ηλικιωμένο για να χρησιμοποιηθεί για αναπαραγωγή δεν έχει επιθυμητά γονίδια ή παίρνει χώρο από ένα ζώο που θα ήταν πιο κερδοφόρο για τον ζωολογικό κήπο που θεωρείται άχρηστο.

 Πολλές οικογένειες ζώων όπως οι ελέφαντες παίρνονται από την φύση για να βρεθούν στους ζωολογικούς κήπους. Υπολογίζεται ότι για κάθε νέα γέννηση σε αιχμαλωσία, δύο αιχμάλωτοι ελέφαντες πεθαίνουν και το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας για τους ελέφαντες στους ζωολογικούς κήπους είναι σχεδόν τριπλάσιο από αυτό στην άγρια φύση. Με άλλα λόγια, αντί για άγριους ελέφαντες που βασίζονται σε αιχμάλωτους, για να διατηρήσουν τον πληθυσμό τους, οι αιχμάλωτες ελέφαντες εξαρτώνται από τους άγριους ελέφαντες για να διατηρήσουν τον πληθυσμό τους. Οι δεκαετίες ενδογαμίας ζώων μπορεί να έχουν λανθασμένα γενετικά προφίλ και να είναι άρρωστα, πράγμα που σημαίνει ότι η ανάμειξη αυτών των αιχμάλωτων ζώων με άγρια ζώα από το ίδιο είδος θα μπορούσε να αποδυναμώσει την γενετική των άγριων πληθυσμών. Μια μελέτη έδειξε ότι δύο στα τρία λιοντάρια που γεννιούνται εκεί, πεθαίνουν λόγω της ποσότητας της αιμομυξίας που έχουν λάβει χώρα. Υπολογίζεται ότι το 70-75% που διατηρούνται στους Ευρωπαϊκούς Ζωολογικούς Κήπους, δεν απειλούνται στην άγρια φύση και μόνο το 5% των θηλαστικών που κρατιόνται στους ζωολογικούς, θεωρούνται άκρως απειλούμενα.

Οι Ζωολογικοί Κήποι υποστηρίζουν ότι δανείζουν χρήματα για την προσπάθεια της διατήρησή της. Ωστόσο η Ένωση Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων δηλώνει ότι έχει 200 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως στους διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους και δωρίζει 160 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο για την διατήρηση της άγριας ζωής. Αυτό σημαίνει ότι μόλις 80 σεντ από κάθε επισκέπτη δωρίζονται για την διατήρηση της άγριας ζωής.

Ο Ζωολογικός Κήπος δεν χτίστηκε με γνώμονα το ενδιαφέρον του ζώου. Ανεξάρτητα από το πως το ‘’περιστρέφουν’’, το νόημα ενός Ζωολογικού Κήπου είναι να περιορίζει τα ζώα για την ανθρώπινη ψυχαγωγία και το κέρδος. Αν θέλουμε πραγματικά να βοηθήσουμε τα ζώα έχοντας κατά νου το καλύτερο συμφέρον τους, καλύτερα είναι να κάνουμε πράγματα όπως να παρακολουθούμε ντοκιμαντέρ για την φύση, να υποστηρίζουμε καταφύγια άγριας ζωής και οργανώσεις προστασίας.