ΥΠΟΓΡΑΦΕΙ Η ΜΑΡΙΑ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
Ο εκφοβισμός στον εργασιακό χώρο (το λεγόμενο mobbing), είναι ένα φαινόμενο που αναπτύχθηκε, κυρίως, τα τελευταία 20 χρόνια και αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την ψυχική αλλά και σωματική υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.
Επιστημονικά ορίζεται ως εσκεμμένη ηθική παρενόχληση στους χώρους εργασίας, με στόχο την αποπομπή του ατόμου από το εργασιακό περιβάλλον. Επίσης, έχει σκοπό την ταπείνωση του εργαζομένου σε σημείο που να μη μπορεί να αποδώσει κατάλληλα.
Χαρακτηριστικά του Mobbing
1. Παρεμπόδιση της δυνατότητας επικοινωνίας του/της εργαζόμενου/-ης:
Η διεύθυνση δεν του/της δίνει τη δυνατότητα να εκφραστεί, δέχεται λεκτικές απειλές κι επιθέσεις, ειρωνείες, σαρκασμό κι ενέργειες απόρριψης σχετικά με τα εργασιακά του/της καθήκοντα ή/και τις απόψεις του/της.
2. Υπονόμευση της αξίας και της υπόληψης του/της εργαζόμενου/-ης:
Η διεύθυνση τον/την διαβάλλει σε ανώτερους έτσι ώστε να είναι αρνητικά προϊδεασμένοι στις επαφές τους μαζί του/της, διασπείρει κακόβουλες φήμες και ταπεινωτικά σχόλια που τον/την εμπαίζουν για τα φυσικά, πολιτισμικά, κοινωνικά, έμφυλα, αισθητικά ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του/της.
3. Υπονόμευση της δυνατότητάς του/της εργαζόμενου/-ης να διατηρεί κοινωνικές επαφές στο χώρο της εργασίας:
Απομονώνεται χωροταξικά, του/της απαγορεύεται –άτυπα ή τυπικά- να συνομιλεί με συναδέλφους πέρα από ότι αφορά σε καθαρά λειτουργικά ζητήματα, απουσιάζει οποιοδήποτε άλλο επίπεδο συναναστροφής εκτός από αυτό της απόλυτης εκπλήρωσης των υπηρεσιακών καθηκόντων. Μια συνήθης μέθοδος για να επιτευχθεί το περιβάλλον της κοινωνικής απομόνωσης είναι οι παράλληλοι χειρισμοί της διεύθυνσης που στρέφουν όλους/-ες εναντίον όλων.
4. Στην τέταρτη φάση ολοκληρώνεται η υπονόμευση της εργασιακής υπόστασης του/της εργαζόμενου/-ης: αρχικά, δε του/της ανατίθενται δουλειές που απαιτούν ψηλό βαθμό υπευθυνότητας πράγμα που αντανακλά την απαξίωση που καλλιεργείται απέναντι στο πρόσωπό του/της. Στη συνέχεια, δε του/της ανατίθενται καθόλου καθήκοντα πλέον, πράγμα που συνήθως χρησιμοποιείται αντίστροφα σαν αποδεικτικό για την απροθυμία ή /και την ακαταλληλότητά του/της.
5. Υπονόμευση της υγείας του/της εργαζόμενου/-ης:
Ανατίθενται δύσκολες αποστολές, κατά τις οποίες μπορεί να δέχεται σωματική βία ή σεξουαλική παρενόχληση με σκοπό ν’ αποτύχει παταγωδώς προκειμένου να επιβεβαιώσει την -εκ των άνω κατασκευασμένη- εικόνα της ανικανότητάς του/της.
Χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ασκούν mobbing
Οι εκφοβιστές είναι συχνά οι ίδιοι ανασφαλείς και ευάλωτοι, επομένως ο εκφοβισμός τούς «βοηθάει» να κρύψουν τις δικές τους ανασφάλειες και να δημιουργήσουν μια εντύπωση ότι έχουν τον έλεγχο των πάντων. Είναι συνήθως άτομα με επιφανειακά δυναμικό χαρακτήρα, ασταθή συμπεριφορά, και υψηλή αίσθηση ανταγωνισμού.
Είναι προσωπικότητες που ικανοποιούνται πληγώνοντας τους συνανθρώπους τους και αναπτύσσουν την αυτοεκτίμησή τους, μεταφέροντας στους άλλους τον πόνο που αδυνατούν να αισθανθούν.
Ποια άτομα δέχονται κυρίως mobbing;
- Είναι άτομα που δεν έρχονται εύκολα σε αντιπαράθεση
- Υιοθετούν παθητικές μορφές συμπεριφορά
- Είναι ντροπαλά και ήπιων τόνων άτομα
- Είναι καινούργιοι στο χώρο εργασίας
- Βρίσκονται έξω από εργασιακές «κλίκες»
- Είναι πιστοί στις αρχές του χώρου στον οποίο εργάζονται
Επιπροσθέτως, οι εκφοβιστές μπορεί να βάζουν στο στόχαστρό τους άτομα που δεν έχουν την απαιτούμενη εργασιακή εμπειρία, μεγαλύτερους σε ηλικία ή ακόμα και άτομα με αναπηρίες.
Πώς επιδρά στην ψυχολογία του ατόμου
Το mobbing συνήθως προκαλεί στο θύμα μειωμένη αυτοεκτίμηση, άγχος και νευρικότητα, διαταραχές στον ύπνο, προβλήματα συγκέντρωσης, πονοκεφάλους, ταχυκαρδία, εξουθένωση σωματική και ψυχολογική, κατάθλιψη, απώλεια κιλών ή το αντίθετο και μετατραυματικό στρες.
Το θύμα αρνείται να εντοπίσει τα θετικά που η εργασία του προσφέρει και βιώνει μια προσωπική κόλαση που καθιστά αδύνατη τόσο την εξέλιξη του, όσο και την παραμονή του στην επιχείρηση. Σε ακραίες περιπτώσεις άνθρωποι έχουν οδηγηθεί ακόμη και στην αυτοκτονία από την ψυχολογική πίεση που βιώνουν.
Ένα άτομο που γίνεται θύμα εκφοβισμού στην εργασία του, τις περισσότερες φορές θεωρεί ότι μπορεί να το διαχειριστεί ή ότι θα αλλάξουν με τον καιρό τα πράγματα και πως ίσως του αξίζει στην περίπτωση που δεν έχει την επιθυμητή απόδοση.
Το αίσθημα ντροπής και φόβου, τόσο στα θύματα εκφοβισμού όσο και στα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης είναι τέτοιο που στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται πολύς χρόνος για να μπορέσει το άτομο να πάρει στα χέρια του την κατάσταση και να προχωρήσει σε καταγγελία. Πολλές φορές το τραύμα είναι τόσο μεγάλο που τα θύματα αποκρύπτουν το γεγονός για πάντα.
Συμπέρασμα; Το mobbing επιδρά καταλυτικά στην εργασιακή επιτυχία!
Το τοξικό εργασιακό κλίμα – πέρα από όλες τις άλλες επιπτώσεις – επιδρά και στην αίσθηση της δύναμής. Μας κάνεις να ξεχνάμε ποιοι/ες πραγματικά είμαστε και εγκλωβιζόμαστε σε μια συνθήκη που με έναν παράδοξο τρόπο, θεωρούμε ότι είναι το καλύτερο που μπορεί να μας συμβεί ή ακόμα χειρότερα, που μας αξίζει.
Δεν είναι δυνατό να έχει επιτυχία ένας άνθρωπος που έχει αποσυνδεθεί από τη δύναμή του και ζει σε μια καθημερινή συνθήκη stress, φόβου, εκνευρισμού, ταραχής και σύγχυσης. Χάνεται σταδιακά η κινητοποίησή, μειώνεται η αποδοτικότητά. Τη θέση της χαράς, της έμπνευσης και της δημιουργίας παίρνουν συναισθήματα δυσφορίας, απελπισίας και εγκλωβισμού.
