Υπογράφει η Μαρία Ζωγράφου
Από τον Νοέμβριο του 2019, που η πλατφόρμα του instagram αναβάθμισε τα insta stories, έδωσε τη δυνατότητα στους χρήστες να δημιουργούν τα δικά τους φίλτρα μέσω του Instagram AR Creators. Φίλτρα που αλλάζουν χαρακτηριστικά του προσώπου, με παστέλ τόνους και με vintage διάθεση, που μπορεί να μας κάνουν να φαινόμαστε καλύτερα, αλλά να αισθανόμαστε χειρότερα.
Προφανώς δε γίνεται αναφορά στα φίλτρα που ίσως να κάνουν πιο φωτεινό ή αλλάζουν κάπως τα χρώματα σε ένα τοπίο, αλλά σε αυτά που “παραποιούν” το πρόσωπο.
Πως ξεκίνησε όλο αυτό;
Από την έναρξη της πανδημίας (Μάρτιος 2020), επειδή ο κόσμος κλείστηκε σπίτι και η χρήση των social media ήταν μονόδρομος για να ξεφύγει από την πραγματικότητα, αυξήθηκε ο μέσος όρος της ώρας που περνάει κανείς στο κινητό και κατ’ επέκταση αυξήθηκε και το πόσες φορές κοιτάει κανείς τον εαυτό του μέσω της κάμερας του κινητού. Πολλοί χρήστες της συγκεκριμένης πλατφόρμας έχουν παραδεχτεί, πως σχεδόν πάντα όταν βγάζουν φωτογραφίες ή βίντεο για το instagram, χρησιμοποιούν κάποιο φίλτρο. Μάλιστα, έχουν συνηθίσει τόσο πολύ τον εαυτό τους, που μετά, όταν κοιτάζονται στον καθρέφτη τρομάζουν και πρέπει να ξανασυστηθούν με τον εαυτό τους.
Instagram face και πλαστικές επεμβάσεις
Η σκέψη που έχει κάνει έστω και μία φορά κάποιος που έχει χρησιμοποιήσει αυτά τα φίλτρα είναι “Μήπως να βάλω λίγα χειλάκια;”. Ένα φίλτρο έχει τη δύναμη να κάνει μία αισθητική επέμβαση στο πρόσωπο, η οποία θα φαίνεται τόσο ρεαλιστική και εφαρμοστή, που κάνει την κανονική εικόνα να φαίνεται άσχημη. Αυτό ήταν η αφορμή, ώστε να μπει κανείς στον πειρασμό να κάνει μια αισθητική επέμβαση, που μπορεί να μη χρειάζεται. Στα τέλη του 2020, υπήρξε αύξηση 55% στα άτομα που θέλησαν να πειράξουν έστω και κάτι μικρό στο πρόσωπό τους, για να έρθουν κοντά στο λεγόμενο “Instagram face”.
Δεν είναι κακό να κάνει κάποιος μια αισθητική επέμβαση, αρκεί να μην το κάνει μόνο και μόνο επειδή έχει την οικονομική δυνατότητα και έχει επηρεαστεί από τα πρότυπα της εποχής. Όμως, έρευνες έχουν αποδείξει, πως και να γίνει μία αισθητική επέμβαση για τη βελτίωση της εικόνας, ο εγκέφαλος θα βρει κάτι άλλο που να μην του αρέσει, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα πως η τελειότητα είναι ένα άπιαστο όνειρο. Κάποιο διάστημα, το instagram είχε ανακοινώσει πως θα σβήσει τα φίλτρα που παραπέμπουν σε κάποια πλαστική επέμβαση, ωστόσο αυτό που εννοούσε είναι ότι θα διέγραφε φίλτρα που ανέφεραν στο όνομά τους κάτι σχετικό με πλαστική επέμβαση.
Φταίει το instagram;
Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να κατηγορήσει το instagram και όλους όσους χρησιμοποιούν τέτοια φίλτρα – που αρκετά από αυτά είναι πρωτότυπα και διασκεδαστικά – αλλά να προειδοποιήσει κάποιον/α που τείνει να πέσει στην παγίδα του τέλειου, αψεγάδιαστου προσώπου, που κατά 95 – 98% είναι ψεύτικο.
Το πρωτοπόρο βήμα της Νορβηγίας
Οι νομοθέτες στη Νορβηγία έχουν εγκρίνει νέους κανονισμούς, που απαιτούν από από τους influencers και τους διαφημιστές – που αυτοί κάνουν κυρίως χρήση τέτοιων φίλτρων – να επισημαίνουν τις ρετουσαρισμένες φωτογραφίες, με σκοπό να καταπολεμήσουν τα μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς που προβάλλονται στα social media. Σύμφωνα με τους κανόνες που ψηφίστηκαν, οι φωτογραφίες που έχουν υποστεί ρετουσάρισμα στο σχήμα, μέγεθος ή το δέρμα ενός σώματος – ακόμα και μέσω φίλτρου πριν από τη λήψη μιας φωτογραφίας – θα χρειαστούν μια τυποποιημένη ετικέτα που σχεδιάστηκε από το νορβηγικό Υπουργείο Παιδιών και Οικογενειακών Υποθέσεων.
Παραδείγματα ρετουσαρισμάτων που απαιτούν επισήμανση περιλαμβάνουν μεγεθυμένα χείλη, στενότερες μέσες και υπερβολικοί μύες. Δεν είναι ακόμα σαφές αν το ίδιο ισχύει για ρυθμίσεις φωτισμού ή κορεσμού. Τυχόν παραβιάσεις τιμωρούνται με κλιμακωτά πρόστιμα και σε ακραίες περιπτώσεις ακόμα και με φυλάκιση. Το υπουργείο παραδέχτηκε, πως ο νόμος θα μπορούσε να είναι δύσκολο να εφαρμοστεί, διότι δεν είναι πάντα εύκολο να προσδιοριστεί αν μια φωτογραφία έχει επεξεργαστεί.
Είναι κάπως άδικο η πλειοψηφία να πιστεύει ότι το καλύτερο προσόν που μπορεί να έχει κάποιος είναι η ομορφιά. Και αυτό δεν ξεκινάει από το instagram, αλλά από την πιο νεαρή ηλικία, που ένας γνωστός ακόμα και περαστικός θα επαινούσε την εξωτερική εμφάνιση κάποιου και όχι, για παράδειγμα, το πόσο έξυπνος ή καλός άνθρωπος είναι. Αυτά τα χαρακτηριστικά χρησιμοποιούνται ως υποδεέστερα της ομορφιάς, ενώ είναι εξίσου σημαντικά.
