υπογράφει ο Ελσον Ζγκούρη

Οι πρώτες αναφορές στη Γιορτή της Μητέρας και της μητρότητας έρχονται από την αρχαία Ελλάδα.

Η μητέρα Γη (Γαία) σύζυγος του Ουρανού είναι η προσωποποίηση της φύσης, που γεννά όλο τον κόσμο και λατρεύεται σαν η υπέρτατη θεότητα.

Η λατρεία αυτή, περνά στη συνέχεια στην κόρη της, Ρέα, σύζυγο και αδερφή του Κρόνου. Η Ρέα λατρεύεται ως η “Μητέρα των Θεών”, καθώς φαίνεται να είναι η πρώτη που γέννησε με τοκετό και ανάθρεψε τα παιδιά της με μητρικό γάλα. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν τιμές στη Ρέα κάθε άνοιξη, καθώς ήταν και θεά της γης και της γονιμότητας.

H καθιέρωση της γιορτής έγινε τον 20ό αιώνα και προέρχεται από συνδυασμό του αγγλικού και του αμερικάνικου κινήματος των γυναικών. Η Αμερικανίδα Ann Maria Reeves Jarvis διοργάνωσε για πρώτη φορά το 1865 ένα κίνημα με το όνομα Mothers Friendships Day και ταυτόχρονα έκανε συναντήσεις με το όνομα Mothers Day Meetings, κατά τις οποίες οι μητέρες αντάλλασσαν απόψεις και εμπειρίες.

Το 1870 η Julia Ward Howe διοργάνωσε μια εκδήλωση φιλειρηνικής συγκέντρωσης μητέρων με το σλόγκαν “peace and motherhood” με σκοπό, τα παιδιά να μη στέλνονται στον πόλεμο.

Κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, διαβάζοντας τούτες τις εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες, έρχεται στο νου μου, όπως και των περισσοτέρων ανθρώπων, η δική μου μητέρα. Για εννέα μήνες, διαμόρφωνα μέσα από την κοιλιά της, το σώμα της, την υγεία της, την ψυχολογία της, καθόριζα κατά πολύ το μέλλον της.

Η Ρέα -η κάθε Ρέα-, δικαίως, λατρεύεται ως Μητέρα των Θεών! Αν θέλεις να μάθεις τι είναι Θεός πρέπει να παρατηρήσεις με προσοχή, το πως κοιτάζει ένα μωρό 4-5 μηνών τη μητέρα του. Ρώτα εκείνο το μωρό, πώς μοιάζει στα αλήθεια ο Θεός; Το μητρικό γάλα έχει τη θεϊκή ιδιότητα να προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες του μωρού που θηλάζει, και αυτό ισχύει για όλα τα θηλαστικά.

 Έχει άλλη υφή, συστατικά, ενέργεια το πρωί και άλλη το βράδυ, όπου το μωρό χρειάζεται να κοιμηθεί. Προσαρμόζεται, όταν το μικρό που θηλάζει είναι άρρωστο και παράγει τα ανάλογα αντισώματα. Το πιο θεϊκό σε όλο αυτό είναι ότι το ίδιο συμβαίνει ακόμα και όταν η μητέρα δεν είναι η βιολογική μητέρα του παιδιού! 

Πώς το λοιπόν τέτοια μητέρα

να κάμω εγώ να λυπηθεί,

που όλη νύχτα κι όλη μέρα

για το καλό μου προσπαθεί;
(Γεώργιος Βιζυηνός)

Η Μητέρα, ορισμένες φορές, δεν είναι εκείνη που σε γέννησε. Ίσως να είναι διαφορετικού (βιολογικού) φύλου. Μπορεί να είναι σκύλα, ενώ εσύ είσαι γατάκι. Τα λεγόμενα μητρικά ένστικτα μπορεί να λειτουργούν και σε τέτοιες περιπτώσεις.

Διότι η λέξη “Μητέρα” είναι συνώνυμο της φροντίδας, της αφοσίωσης, της αγάπης!

“Μητέρα” σαν ακούω τα τελευταία χρόνια, φέρνω στο νου μια γυναίκα που τρέχει με τη φαμίλια της να σωθεί από τις βόμβες, τις κακουχίες, τη φτώχεια, την ανεργία. Μια μητέρα που κρατάει ζωντανή μια ολόκληρη οικογένεια, όπως εκείνη η μητέρα στα “Σταφύλια της οργής”, όπως εκείνη η μαυροντυμένη μητέρα από τη Συρία που έχει παραμάσχαλα τα δυο παιδιά της και στέκει, τρέχει πιο δυνατή από κάθε άνθρωπο επί Γης να τα σώσει, να εξασφαλίσει ένα μέλλον για εκείνα και την ίδια. Βλέπω τη Σερίφε που θηλάζει την έξι μηνών κόρη της, ενώ διασχίζει σύνορα για να γλιτώσει από τον πόλεμο!

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με τα ίδια ψυχικά αποθέματα που βλέπουμε τις προσφύγισσες να σφιχταγκαλιάζουν τα παιδιά τους σε μια βάρκα, στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο.

Ἐγὼ βαρκούλα μοναχή, βαρκούλ᾽ ἀποδαρμένη

μέσα σὲ πέλαγο ἀνοιχτό, σὲ θάλασσ᾽  ἀφρισμένη, 

παλαίβω μὲ τὰ κύματα χωρὶς πανί, τιμόνι 

κι ἄλλη δὲν ἔχω ἄγκουρα πλὴν τὴν εὐχή σου μόνη.

Στὴν ἀγκαλιά σου τὴ γλυκειά, μανούλα μου, ν᾽  ἀράξω μὲς στὸ βαθὺ τὸ πέλαγο αὐτὸ πριχοῦ βουλιάξω.
(Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Εδώ και λίγες εβδομάδες όμως σκέφτομαι μοναχά μια συγκεκριμένη μητέρα

Εδώ και λίγες εβδομάδες όμως σκέφτομαι μοναχά μια συγκεκριμένη μητέρα η οποία βάσταξε στα πιο δύσκολα, στάθηκε δυνατή μόνη της για σχεδόν 4 δεκαετίες! Το όνομά της είναι Σαμπιρέ και θέλω να το προφέρεις καλά διαβάζοντάς το, γιατί είμαι πεπεισμένος πως κάθε φορά που τα χείλη διαβάζουν σωστά το όνομά της εκείνη τ’ ακούει.

Σαν παντρεύτηκε η Σαμπιρέ είχε επιθυμία αλλά και υποχρέωση να κάμει παιδιά, να δώσει σκοπό στον γάμο της, την ίδια της την ύπαρξη ως γυναίκα. Πέντε χρόνια πέρασαν μέχρι να φέρει στον κόσμο το πρώτο από τα οκτώ στο σύνολο παιδιά της. Αυτά τα πέντε χρόνια και τι δεν της έσουραν, και τι δεν άκουσε.

 Να τη διώξει, να τη χωρίσει έλεγαν του ανδρός της.

Σε εκείνα τα χρόνια, τα μεταπολεμικά της φτώχειας και της μιζέριας, σε έναν γάμο, μια σχέση η γυναίκα ήταν εκ προοιμίου ένοχη. Η Σαμπιρέ όμως ήταν φτιαγμένη από ατσάλι, να αντιπαλεύει κάθε δυσκολία που θα εμφανιζόταν μπροστά της.

Έτσι έγινε, κι όταν έχοντας 6 από τα 8 παιδιά της ανήλικα, έχασε τον άντρα της. Η μητέρα Σαμπιρέ τον έκλαψε, έβαλε μαύρα και δεν τα έβγαλε ποτέ της, σαν αυτή της η κίνηση να ήταν ένα μήνυμα. Ένα μήνυμα, κυρίως προς τα παιδιά της, ένα μήνυμα που έλεγε ότι δεν θα τα παρατήσει ποτέ, θα παλεύει στην αιωνιότητα ως μητέρα, ως πατέρας, ως αδελφή τους.

Ανέλαβε διάφορους ρόλους, διαφορετικό κάθε φορά.

Δεν έκλαψε ξανά, μάζεψε τα συντρίμμια της και άφησε αυτόν τον ρόλο στην πεθερά της, η οποία είχε χάσει τον μοναχογιό της.

Η Σαμπιρέ έτρεχε όλη μέρα, για το σπιτικό της, τα παιδιά της. Έτρεχε σε επιτροπές γυναικών, σε συλλογικότητες εργατών. Αγωνιζόταν και για τις υπόλοιπες γυναίκες που πνίγονταν από την καταπίεση, έτρεχε για κάθε εργάτη, για τον εργαζόμενο λαό, όπως συνήθιζε να λέει. Είχε μυηθεί στη θυσία, τον διαρκή αγώνα για μια καλύτερη ζωή. Βγήκε νικήτρια από όλες τις μάχες!

Εκτός από την πιο πρόσφατη.

Η καρδιά της δεν άντεξε. Το μόνο που ήθελε ήταν να τα δει και τα 8 μια τελευταία φορά, να τ’ αγγίξει, να τα μυρίσει. Δεν πρόλαβε, η καρδιά της δε βάσταξε.

 Θέλω για φέτος τούτη την ημέρα να διαβάσεις δυνατά το όνομά της, θα σε ακούσει! “Σαμπιρέ”, η Σαμπιρέ, η γιαγιά μου, είναι η προσωποποίηση της λέξης “Μητέρα, ήταν δυο φορές μαμά μου!

Στὴ μοίρα σου, ποὺ γνώρισα σὲ μένα,

τὴ σπαραγμένη σκέψη μου προσφέρω.

Μὰ στὴν καρδιά μου μόνο ἐγὼ θὰ ξέρω

πόσους μετροῦν νεκροὺς τἀγαπημένα.

Μητέρα μου, πόσο μου λείπεις τώρα

ποὺ πνιχτικό, βαθὺ σκότος θὰ γίνη

στὴ μάταιη ζωή μου ποὺ ὅλο σβήνει…

Ἄχ, πώς μου λείπεις σὲ μία τέτιαν ὥρα.

(Μαρία Πολυδούρη)